troszke o serii 5

RONIN

Produkowane obecnie samochody BMW noszą oznaczenia: 518, 520i, 525i, 525e, 528i
oraz 524td-mają wspólne nadwozie różniące się na zewnątrz małymi szczegółami.

Wyjaśnijmy najpierw samo oznaczenie modeli, o którym już wspomniano prezentując
.pojazdy serii 3. Jak wiadomo, firma BMW oznaczała swoje pojazdy wg pojemności
skokowej silnika, np. 1 600, 1800, 2000 itd. Później pojawiły się oznaczenia typu 1602,
1802, które wyjaśniały, że jest to drugi model samochodu o takiej samej pojemności
silnika. W przypadku omawianych obecnie modeli oznaczenie jest inne. Pierwszy człon,
czyli 5, oznacza kolejność modelu, natomiast dalszy- 18, 20..., to właśnie pojemność
skokowa zastosowanego silnika, a więc 1,8 l lub 2 l. Według tego wzoru miały być
oznaczane wszystkie samochody BMW. Ale jest wyjątek - model 525e ma silnik o
pojemności skokowej 2,7 l. Litery przy cyfrach oznaczają: i - iniektor, czyli elektroniczne
urządzenie wtrysku benzyny, e-eta (i^), to grecka litera używana w termodynamice, jako
symbol sprawności silnika; w przypadku BMW podkreśla ona, że silnik modelu 525e ma
wyższą sprawność cieplną niż silniki pozostałych modeli, a więc zużywa mniejsze ilości
paliwa, td-silnik Diesla z turbodoładowaniem.

Pierwszy samochód z serii pięćsetek" pojawił się we wrześniu 1972 r., był to BMW
520/520L Najnowszy z tej grupy modeli jest samochód BMW 524td, który ukazał się
latem 1983 r.

Nadwozie zachowało tradycyjny, charakterystyczny dla samochodów tej firmy, kształt
przedniej czyści z dwoma razem złączonymi plastrami". Jeśli popatrzymy pod katem na
czołowa partię nadwozia-na wlot powietrza-to zauważymy klinową jego formę z
reflektorami umieszczonymi w dwóch pionowych płaszczyznach.

Zderzaki, przedni i tylny, na całej długości miały wkładki elastyczne, które na tej samej
wysokości przechodziły na boki nadwozia w postaci listew. Listwy te stanowiły nie tylko
akcent dekoracyjny, ale również chroniły nadwozie przed odrapaniem lakieru, np. przy
manewrowaniu na parkingu.

W porównaniu z poprzednimi modelami 1800/2000 samochody serii 5 były dłuższe i
'miały większy rozstaw osi. Zwiększona długość samochodu przypadała na kabinę
pasażerska. Rzeczywiście była ona obszerna. Wchodziło się do samochodu wygodnie
przez czworo szerokich drzwi. Siedzenia były może nieco twardsze niż w poprzednich
modelach samochodów BMW, ale za to miały korzystne ukształtowanie. Dotyczyło to
przede wszystkim przednich foteli - można je było wygodnie ustawiać. Regulowane były:

odległość od koła kierownicy, kąt pochylenia oparcia, a także wysokość fotela. Tylne
siedzenie było szerokie- 1380 mm, a szerokość wnętrza na wysokości poduszki tego
siedzenia wynosiła 1 393 mm. Umożliwiało to wygodną jazdę trzem osobom, miały one
dość dużo miejsca, by swobodnie umieścić nogi. Odległość poduszki tylnego siedzenia od
oparcia przedniego fotela wynosiła: maksymalnie 300 mm i minimalnie- 185 mm, w
zależności od ustawienia przedniego fotela. Głębokość poduszki siedzenia tylnego
wynosiła 480 mm.

Atrakcyjnie, a co najważniejsze, bardzo funkcjonalnie ukształtowana była deska rozdziel-
cza: miała duże powierzchnie wgłębień na podręczne przedmioty, które nie mogą wypaść
w. czasie gwałtownych rozpędzeń lub hamowań samochodu.

Czteroramienne koło kierownicy miało piastę z miękką wykładziną o dużej powierzchni w
kształcie trapezu. Między fotelami przednimi znajdowała się wystająca do wnętrza
konsola, w której umieszczono urządzenia sterowania temperatury we wnętrzu nadwozia.
Wentylacja była dobrze przemyślana; w ciągu 1 minuty do wnętrza nadwozia wpadało aż
8,5 m3 świeżego powietrza, oczywiście przy zamkniętych oknach. Zresztą nie zastoso-
wano w oknach drzwi przednich uchylnych szybek wentylacyjnych.

Panowała opinia, że firma BMW dba jedynie o tzw. bezpieczeństwo czynne swoich
konstrukcji, a więc o to, aby nie dopuścić do powstania wypadku (skutecznie działające
hamulce, stateczność pojazdu w ruchu, dobra dynamika). Modele serii pięćset" zapew-
niały również tzw. bezpieczeństwo bierne (zmniejszały skutki powstałego wypadku),
miały nadwozia o stopniowanej sztywności. W razie zderzenia czołowego silnilk nie
przemieszczał się do wnętrza przedziału pasażerskiego nadwozia, a wzmacniany dach i
wzmacniane słupki tylne zabezpieczały górną część nadwozia przed wgnieceniem po
powrocie samochodu na dach. We wnętrzu nadwozia nie było wystających elementów,
które mogłyby zranić jadących.

Samochody serii 5 wyposażone były w silniki 4 i 6-cylindrowe. Początkowo silniki
4-cylindrowe miały dwa modele: 518 i 520, jednak przeprowadzone w 1981 r. zmiany
spowodowały, że model 520 został wycofany z produkcji, pozostał natomiast model
520i-z 6-cylindrowym silnikiem. Po wspomnianych zmianach silnik 4-cylindrowy ma
jedynie BMW 518. Silnik tego pojazdu stosowano już wcześniej w samochodach BMW
1800, jednak został on usprawniony.

Silniki benzynowe samochodów BMW, zarówno 4- jak i 6-cylindrowe, mają już od wielu
lat charakterystyczne komory spalania z gwiazdami zaworów dolotowym i wylotowym -
ustawionymi do siebie pod kątem.

W wykonanej ze stopów lekkich głowicy silnika umieszczono watek rozrządu, który w
modelach 51 8, 524i oraz 528i napędzany jest od wału korbowego długim łańcuchem, a w
modelach 520i oraz 525e- pakiem zębatym. Kadłub silnika, oczywiście razem z głowicą,
pochylony jest pod kątem 30° w prawo.

Silniki poszczególnych modeli samochodów BMW serii 5 różnią się od siebie wieloma
parametrami, w tym układem zasilania. Model 518 ma gaźnik, natomiast pozostałe
modele napędzane silnikami benzynowymi mają elektronicznie sterowane urządzenia
wtrysku paliwa L-Jedronic firmy Bosch w miejsce gaźnika.
Inną niż silnik benzynowy ma kostrukcję silnik wysokoprężny napędzający samochód
BMW 524td. Wynika to z odmiennej zasady pracy silnika wysokoprężnego. Poza tym
silnik wysokoprężny BMW 524td jest doładowywany - powietrze napływa do cylindra po
wstępnym sprężeniu przez turbosprężarkę (a więc poza cylindrem silnika) zasysającą je z
otoczenia. Doładowanie cylindrów ma na celu zwiększenie użytecznej mocy silnika.
Dieslowski silnik BMW - ma wałek rozrządu umieszczony w głowicy, podobnie jak silniki
benzynowe, ale zawory nie są ustawione pod kątem, lecz pionowo.
Większa o około 100 kg masa własna samochodów serii 5 wpłynęła niekorzystnie na
dynamikę. BMW 51 8, mający do dzisiaj taką samą moc silnika, jak starszy (produkowany
do 1974 r.) model BMW 1802 rozpędza się do prędkości 100 km/h w ciągu 14,0 s, a więc
dłużej o 2,2 s. W pozostałych modelach, aby poprawić ich dynamikę, zwiększono moc
silników.

Najbardziej dynamicznym samochodem serii jest BMW 528i z silnikiem o mocy 135,5 kW
(184 KM); rozpędza się do V= 100 km/h w ciągu 8,4 s.
Podobnie, jak to ma miejsce w przypadku silnika, tak i konstrukcja podwozia pojazdów
serii pięćset" oparta jest na stosowanej już wcześniej konstrukcji. Wprowadzono jedynie
zmiany w zakresie niektórych elementów.

Przednie zawieszenie ma wysokie kolumny zwrotnicze typu Mc Pherson, a z tyłu
zastosowano zawieszenie z długimi amortyzatorami, zakończonymi w górnej części
sprężynami śrubowymi, przejęte zresztą z modeli BMW 2500/2800. Uzyskano przez to
lepsze tłumienie drgań przenoszonych z kół jezdnych na nadwozie.
Sprężyny przedniego i tylnego zawieszenia mają zmienioną charakterystykę, są bardziej
miękkie, a tym samym zwiększa się wygoda jazdy. W miękkim" zawieszeniu kół tylnych
nie zastosowano początkowo stabilizatora, wskutek tego występowały zbyt duże
wychylenia nadwozia na zakrętach.

Układ hamulcowy ma dwa obwody, a mechanizmy hamulcowe są różne. Wszystkie
modele mają z przodu mechanizmy tarczowe, natomiast z tyłu bębnowe mechanizmy
mają: BMW 518, 520i oraz 524td. Pozostałe modele mają tarczowe mechanizmy z
tyłu.

Powróćmy na zakończenie do nadwozia samochodu. Duża powierzchnia oszklona daje
wrażenie lekkości konstrukcji. Przednia duża szyba jest mocno nachylona do tyłu, pod
kątem ostrym wynoszącym 53 stopnie. Duże jest również pole szyby oczyszczane przez
wycieraczki, bo aż 80%. Za dopłatą firma wyposaża samochody w bardzo potrzebne
wycieraczki przednich reflektorów.

W zespolonych prostokątnych lampach tylnych mieszczą się wszystkie światła wyma-
gane przepisami i światło biegu wstecznego. Obok prawego klosza lamp zespolonych, w
bocznej ścianie błotnika znajduje się pokrywa wlewu do zbiornika paliwa. Zbiornik paliwa
o pojemności 701 znajduje się za oparciem tylnego siedzenia z prawej strony wysoko, tuż
pod tylnym oknem. Takie usytuowanie zbiornika paliwa spowodowane jest rodzajem
zawieszenia i tylnym układem napędowym. Nie było miejsca na umieszczenie zbiornika w
najbardziej bezpiecznym miejscu-w osi podłużnej samochodu, pod tylnym siedzeniem.
Bagażnik ma pojemność 460 dm3. '
Bardzo wygodnie i oryginalnie umieszczone są narzędzia kierowcy. Pudełko z narzędziami
umocowane jest bowiem do pokrywy bagażnika tuż przy zamku, tak że dostęp do narzędzi
jest bardzo łatwy.

DANE TECHNICZNE SAMOCHODU

BMW 518 (524d)

- Nadwozie samonośne (przyspawane do płyty nośnej) 4-drzwiowe, 5-miejs-
cowe

- Silnik 4-suwoWy, 4-cyl. (6-cyl.) rzędowy, chłodzony cieczą, umieszczony z
przodu pojazdu, napędza koła tylne

- Średnica, cyl. x skok tłoka/pój, skokowa-89 x 71 mm/1767 cm3 (80 x 81
mm/2443 cm3)

- Moc maks. 66 kW (90 KM) przy 5500 obr/min (84,5 kW (115 KM) przy 4800
obr/min)

- Stopień sprężania-9,5:1 (22:1)

- Skrzynka przekładniowa: 4- lub 5-biegowa całk. synchronizowana (5-biegowa
mechaniczna lub automatyczna typu ZF)

- Zawieszenie przednie; wahacze poprzeczne kolumny amortyzatorów teleskopo-
wych z górnymi sprężynami śrubowymi typ Mc Pherson, stabilizator

- Zawieszenie tylne; trójkątne wahacze wleczone, kolumnowe amortyzatory
teleskopowe z górnymi sprężynami, stabilizator

- Hamulce dwuobwodowe ze wspomaganiem, przednie tarczowe, tylne bębnowe,
hamulec ręczny-mechaniczny działa na koła tylne

- Ogumienie o wymiarach 175 SR14 lub 195/70 HR 14

- Długość (szer.) wy s. pojazdu-462/170/141,5 cm

- Rozstaw osi-262,5 cm

- Masa własna pojazdu- 1140 kg (1300 kg)

- Prędkość maksymalna- 164 (180) km/h

- Zużycie paliwa-8,2 (7,0) 1/100 km przy V- 120 km/h-dotyczy pojazdów ze
skrzynią 5-biegowa